
prof. dr hab. Ryszard Vorbrich
profesor emerytowany, Zakład Etnologii
Pokój: 2.10
Telefon: 61 829 13 68
E-mail: vorbrich@amu.edu.pl
Dyżury:
Afrykanistyka: tradycyjne kultury Afryki, struktura etniczna i społeczne, procesy etniczne i społeczne, rozwój a zmiana kulturowa, społeczeństwa plemienne i postplemienne.
Afrykanie w Polsce i Europie: nowe typy tożsamości
Studia berberystyczne (Amazighe): etnogeneza (endo- i egzonimy), struktura społeczna, upodmiotowienie kultury i języka berberskiego.
Kultury islamu: muzułmanie w Europie, Tatarzy polsko-litewscy.
Antropologia polityczna: wodzostwa, „wczesne” państwa, trybalizm i detrybalizacja, etnicyzacja polityki.
Antropologia ekonomiczna: plemienne i chłopskie systemy gospodarcze.
Antropologia rozwoju: przemysł rozwojowy a „tubylcze” konceptualizacje rozwoju, kultura/kultury a perspektywy racjonalności.
Antropologia wizualna: kompetencje kulturowe a kompetencje wizualne, fotografia jako tekst, film etnograficzny.
Główne obszary badań terenowych: Benin, Białoruś, Burkina Faso, Francja, Kamerun, Litwa, Mali, Maroko, Senegal, Wybrzeże Kości Słoniowej.
Berberzy na marginesie historii, „Sprawy Narodowościowe”. Seria Nowa 2018, t. 50, ss. 12; http://doi.org/10.11649/sn.613
Katedra i meczet na jednej stały wyspie. Wielokulturowość Wyspy Świętego Ludwika w kontekście historii etnicznej północnego Senegalu, w: Bilad as-Sudan. Rodzime kultury a islam, red. W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek, Pelplin: Wydawnictwo „Bernardinum”, 2018, s. 7-39.
[Wspólnie z Wojciechem Filipowiakiem, Piotrem Malińskim, Karoliną Kokorą, Katarzyną Meissner] Śladami rebelii słowiańskich niewolników w Afryce. Sprawozdanie z interdyscyplinarnej wyprawy badawczej do Maroka, „Materiały Zachodniopomorskie”. Rocznik Naukowy Muzeum Narodowego w Szczecinie. Nowa seria t. 14: 2018, s. 287-321.
The Development Industry and Conceptualisations of Development Projects, “Hemispheres”. Studies on Cultures and Societies vol. 33, 2018, s. 59-74.
Wojna i pokój w świecie Berberów marokańskich, „Forum Politologiczne” t. 26: Terroryzm versus terror w Afryce. Aspekty historyczne i polityczne, red. A. Żukowski, 2018, s. 27-51.
Projekt badawczy versus ekspedycja. Dwie epoki – dwa modele sytuacji badawczej etnografa, w: Afryka – pasja życia. Tom jubileuszowy dedykowany dr. hab. Jackowi Łapottowi prof. US w 70. rocznicę urodzin, red. E. Prądzyńska, A. Szczepańska-Dudziak, L. Buchalik, Żory: Muzeum Miejskie w Żorach, 2019, s. 93-104.
Słowo wstępne, w: Afryka – pasja życia. Tom jubileuszowy dedykowany dr. hab. Jackowi Łapottowi prof. US w 70. rocznicę urodzin, red. E. Prądzyńska, A. Szczepańska-Dudziak, L. Buchalik, Żory: Muzeum Miejskie w Żorach, 2019, s. 11-14.
Studencka Ekspedycja Etnograficzna „Afryka 76”, w: V Zjazd absolwentów i absolwentek studiów etnologicznych z okazji 100-lecia uniwersyteckiej etnologii w Poznaniu, red. I. Kabat, D. Penkala-Gawęcka, Poznań: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM, Wydawnictwo Instytut im. Oskara Kolberga, 2019, s. 63-64.
„Sorghum Wealth ” versus „Money Wealth,” or the Hybrid Nature of Post-tribal Economies, “Hemispheres. Studies on Cultures and Societies”, vol. 28 (2013), s. 5-14 [ISSN 0239-8818]
Film etnograficzny – od wizualnej prezentacji do wizualnego dialogu, (w:) D. Skotarczak (red.), Okno na przeszłość. Szkice z historii wizualnej, Wydawnictwo Poznańskie 2015, s.247-263 [ISBN 978-83-7976-258-3]
Bierny beneficjent versus lokalny partner projektów rozwojowych w Afryce, w: W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – dziedzictwo przeszłości, Pelplin: Instytut Dialogu Kultury i Religii WT UKSW 2015, s. 231 – 256 [ ISBN 978-83-65224-90-3]
„Plemię obywatelskie” a monarchia szaryfijska. Instytucjonalizacja i etatyzacja rozwoju we współczesnym Maroku, w: Komunikowanie w Afryce. Endo- i egzogeniczne aspekty. Etniczność-kultura-religia, red. Arkadiusz Żukowski, Forum Politologiczne t. 18, Olsztyn: Instytut Nauk Politycznych UWM, 2015, s. 29-52, [ISBN 978-83-89559-60-9]
Perspektywa antropologiczna w badaniach nad rozwojem (w kontekście projektów rozwojowych) [w] Tożsamość i efektywność:: w poszukiwaniu mechanizmów zrównoważonego rozwoju, red. Katarzyna Jarecka-Stepien i Aleksander Surdej, Toruń 2016, wyd. Adam Marszałek, s. 47-68,[ISBN: 978-83-8019-542-4
Trzy wymiary organizacji społeczno-politycznej Nuerów, (red. W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek) , Sudan wojna, polityka, uchodźcy, Pelplin, Wydawnictwo Bernardinum, 2016, s. 185-200 [ISBN 978-83-7823-832-4]
Afrykanie – charakterystyka społeczno-kulturowa w kontekście imigracji do Polski, [w:] Społeczno-kulturowa identyfikacja cudzoziemców. Projekty szkoleniowe. Red. J. Schmidt, D. Niedźwiedzki, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016, s. 489-564 [ISBN 978-83-232-3069-4]
Berberowie – charakterystyka społeczno-kulturowa w kontekście imigracji do Polski, [w:] Społeczno-kulturowa identyfikacja cudzoziemców. Projekty szkoleniowe. Red. J. Schmidt, D. Niedźwiedzki, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016, s. 565-602 [ISBN 978-83-232-3069-4]
Afrykanie i ich obecność w Europie „Studia migracyjne”, . 2 (164)/2017, s. 95–119 [ ISSN: 2081-4488]
Ziomkostwo – grupa pierwszego wyboru w przestrzeni rozwoju. Na przykładzie organizacji pozarządowych w Mali, (w:) L. Buchalik, J. Różański, Ex Africa semter aliquid novi, t. IV, Kraków-Żory 2017 (Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne, Muzeum w Żorach, s. 38-54 [ISBN 978-83-948294-1-4]
Saqaliba. Słowianie w średniowiecznym Maroku, (w:) B. NDiaye, I. A. NDiaye (red.) Afryka – Europa Śwodkowo-Wschodnia. Historia relacji, stan badań i perspektywy rozwoju, Olsztyn: UWM, 2017,11-24 [IS BN 978-83-65171-69-6]
Land and the envinment versus customary and statute laws. Environmental and political pressures on the Daba of northen Cameroon, (w:) W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek, “Collecta Sudanica”, Fuguil-Warsaw 2017, s 31-50 [ISBN 978-83-8127-003-8]
Afrykanie we Francji jako podmiot i przedmiot badań. Czyli jak kultura i procesy adaptacyjne emigrantów kształtują wizje świata emigrantów i antropologów, w: A. Żukowski (red.), „Afryka i świat a problem migrantów i uchodźców”, Olsztyn: UWM, 2017, s. 111-132 [ISBN 978-83-89559-97-5]
Kamerun północny – laboratorium polskiej afrykanistyki antropologicznej (w:) W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek (red.), Bilad as-Sudan. Polska a strefa Sudanu, Peplin: Berbendinum 2017, s. 91-124 [ISBN 978-83-8127-035-9]
Bierny beneficjent versus lokalny partner projektów rozwojowych. Konceptualizacja i strategie adaptacyjne w zakresie współpracy rozwojowej wśród afrykańskich społeczności lokalnych. (Studium porównawcze)
Grantodawca: Narodowe Centrum Nauki
Funkcja: kierownik
Okres realizacji: 2010-2013
Społeczno-kulturowa identyfikacja cudzoziemców
Grantodawca: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
Rodzaj grantu: zespołowy (Konsorcjum badawczo-wdrożeniowe)
Funkcja: główny wykonawca
Okres realizacji: 2013-2016
Saqaliba. Słowianie w Maghrebie
Projekt badawczy finansowany przez Uniwersytet Szczeciński, UAM i Firmę PIXEL EGEND
Okres realizacji: 2016
Funkcja: opiekun naukowy
Amazighe – kraina z Biblii i Hollywood (projekt badawczo edukacyjny)
Współfinansowany przez UAM oraz l’Association de bienfaisance islamique d’établissement de protection sociale de Dar Talib et Taliba (Maroko)
Okres realizacji: 2016-2017
Funkcja: kierownik
Metisées z Senegalu jako przykład społeczeństwa transrasowego i transkulturowego
W ramach programu Erasmus plus
Okres realizacji 2017-2020
Funkcja: kierownik-wykonawca
Przynależność do stowarzyszeń naukowych
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne
Pełnione funkcje
Członek zespołu doradczego do oceny wniosków o przyznanie stypendiów ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki dla studentów i wybitnych młodych naukowców
Pełnione funkcje (zakończone)
Kierownik Zakładu Studiów Pozaeuropejskich IEiAK UAM
Kierownik Pracowni Antropologii Audiowizualnej IEiAK UAM
Członek Rady Programowej IEiAK UAM
Członek Zespołu Eksperckiego ds. Wielo- i Międzykulturowości Narodowej Rady Kultury
Pełnomocnik prorektora UAM ds. współpracy z L’Université Cheikh Anta Diop de Dakar (UCAD)
Wystawy fotograficzne
Souvenir en images (2015), Institut Royale de la Culture Amazighe (Rabat – Maroko)
Souvenir en images. Edition Tidili (2016), Commune rurale Tidili (Maroko)
Amazighe – kraina z Biblii i Hollywood (2017), UAM – Poznań
Dara musruf – taniec duchów (2018), UAM – Poznań
