Studia w Instytucie Antropologii i Etnologii UAM w Poznaniu

Jesteśmy najstarszym instytutem etnologicznym w Polsce. Dysponujemy najliczniejszą kadrą kształcącą studentów i doktorantów zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Należymy do najlepszych ośrodków antropologicznych w Europie Środkowej, a nasi przedstawiciele zasiadają we władzach najważniejszych światowych i krajowych organizacji reprezentujących dyscyplinę. Studia w naszym Instytucie cechują się przyjaznymi relacjami między studentami i wykładowcami. Spędzamy razem sporo czasu, realizując liczne projekty na uczelni i poza nią.

Obok intensywnych badań terenowych prowadzonych na terenie całej Polski i Europy, szczycimy się bogatą tradycją studiów pozaeuropejskich. Organizowaliśmy, często jako pierwsi badacze z naszego kraju, wyprawy naukowe do obu Ameryk i na Karaiby, do Azji, Oceanii i Afryki. Wiele z tych przedsięwzięć powstało z inicjatywy naszych studentów i doktorantów.

Jakość kształcenia / Jak uczymy? / Co oferujemy?

Specjalnością naszej dyscypliny są badania terenowe. Dlatego każdy student już od pierwszego roku zdobywa doświadczenie terenowe w ramach laboratoriów metodycznych, realizowanych w małych grupach pod opieką doświadczonych wykładowców i doktorantów. Te studenckie wyjazdy badawcze są kontynuowane na drugim roku. Nie są to jednak zwykle ćwiczenia, lecz projekty zespołowe poświęcone wybranemu zagadnieniu, studenci mają więc okazję uczestniczyć w procesie badawczym w całej jego rozciągłości. Ponadto nasi studenci są często angażowani w roli wykonawców w liczne projekty międzynarodowe i krajowe realizowane przez wykładowców IAiE, zyskując tym samym dodatkowe doświadczenia badawcze, które wzbogacają ich CV, oraz mając możliwość publikowania własnych tekstów już w trakcie studiów.

Wiele zajęć w naszym Instytucie ma charakter praktyczny – uczymy warsztatu etnograficznego w działaniu (fieldrecording, obserwacje i wywiady, warsztaty fotograficzne). Posiadamy profesjonalną pracownię audiowizualną prowadzoną przez wykładowców specjalizujących się w antropologii dźwięku i filmie etnograficznym. Nasi pracownicy to czynni badacze terenowi, dzięki czemu prowadzone przez nich zajęcia są nasycone empirią i inspirujące. Nie tylko dzielimy się wiedzą, ale przede wszystkim stawiamy na umiejętność krytycznego myślenia i dyskusję.

Wszystko to sprawia, że adepci naszej dyscypliny bardzo szybko stają się samodzielnymi badaczami wyznaczającymi własne cele naukowe: mają możliwość wybierania tematów badań i prac dyplomowych zgodnie z własnymi zainteresowaniami rozwijanymi w trakcie studiów. Najliczniejsza w Polsce kadra o bardzo zróżnicowanych zainteresowaniach i doświadczeniach badawczych jest gwarantem, że każdy znajdzie dla siebie coś interesującego. Cechuje nas ponadto indywidualne podejście do każdego studenta oraz otwarta, partnerska atmosfera – nie tworzymy sztucznych barier między wykładowcami, doktorantami i studentami. Dzięki temu dla wielu naszych adeptów studia stają się pasją, a antropologia – stylem życia.

Nasi studenci są bardzo mobilni. Poza wyjazdami na badania terenowe, mają możliwość zdybywania kompetencji naukowych i międzykulturowych dzięki semestralnym pobytom na stypendiach Erasmus+ w jednym z kilkudziesięciu ośrodków poza Polską. Z drugiej strony nasza oferta zajęć w języku angielskim cieszy się dużą popularnością wśród zagranicznych studentów przyjeżdżających na UAM w ramach tego samego programu, dzięki czemu w Instytucie panuje międzynarodowa atmosfera. Realizujemy ponadto program magisterskich studiów antropologicznych w języku angielskim CREOLE, który tworzymy wspólnie z sześcioma spośród wiodących instytutów antropologicznych w Europie (z Austrii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Słowenii i Szwajcarii).

Dzięki dobremu przygotowaniu i zdobytemu doświadczeniu nasi adepci osiągają sukcesy na wszystkich stopniach studiów. Pozyskują liczne granty badawcze, takie jak „Diamentowy Grant” MNiSW umożliwiający przeprowadzenie badań na potrzeby pracy magisterskiej czy „Preludium” Narodowego Centrum Nauki na realizację projektu doktorskiego. Są laureatami prestiżowych stypendiów i nagród za prace dyplomowe. O ich solidnym wykształceniu świadczy fakt, że z powodzeniem uzyskują stopnie doktora nie tylko w naszym instytucie, ale też na uczelniach za granicą.

Aktywność naukowa (i nie tylko)

Należymy do jednostek uzyskujących największą liczbę grantów badawczych i przodujących pod względem liczby opublikowanych monografii i artykułów naukowych. Posiadamy własną serię wydawniczą Poznańskie Studia Etnologiczne, w IAiE działa też redakcja najstarszego polskiego czasopisma etnologicznego „LUD”, wydawanego od roku 1895. Publikujemy nie tylko w języku polskim, ale też angielskim, rosyjskim, hiszpańskim, francuskim, niemieckim i czeskim. Realizujemy projekty badawcze finansowe przez Unię Europejską (Horyzont2020, Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz na Rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich), granty międzynarodowe (Fundusz Wyszechradzki, Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki,) oraz liczne projekty finansowane przez agencje krajowe (Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodowy Program Rozwoju Humanistyki).

Za swoją działalność otrzymujemy prestiżowe nagrody i stypendia: Prezesa Rady Ministrów, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Sekcji Antropologii Społecznej Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Organizujemy zarówno ogólnopolskie, jak i międzynarodowe konferencje, takie jak kongres Europejskiego Towarzystwa Antropologii Społecznej (EASA), konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Badaczy Migracji Przymusowych (IASFM) czy kongres największej organizacji zrzeszającej etnologów i antropologów z całego świata: International Union of Ethnological and Anthropological Sciences, który odbędzie się w roku 2019. Praktycznie co miesiąc gościmy badaczy z zagranicy, a co tydzień spotykamy się na otwartych seminariach naukowych. Sami często wyjeżdżamy do zagranicznych ośrodków z wykładami.

Nasza działalność ma jednak nie tylko wymiar stricte naukowy. Jako dyscyplina społecznie zaangażowana realizujemy wiele projektów i działań, które wykraczają poza mury uczelni. Zwołaliśmy Nadzwyczajny Zjazd Etnologów i Antropologów Polskich pt. Antropologia przeciwko dyskryminacji”. Prowadzimy – za pośrednictwem Fundacji Centrum Badań Migracyjnych – Migrant Info Point, jedyny w Poznaniu punkt informacyjno-doradczy, w którym pochodzący z zagranicy mieszkańcy miasta mogą uzyskać nieodpłatne wsparcie integracyjne. Współpracujemy z miejskimi instytucjami kultury (m.in. z Centrum Kultury ZAMEK przy organizacji festiwalu Ethno Port, z Teatrem Polskim, z Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT). Przybliżamy wyniki naszych badań w formie reportaży antropologicznych, wystaw, podcastów, blogów, fanpejdżów, portali internetowych. Opracowujemy wraz ze studentami hasła dla EtnoWiki. Promujemy prawo do miasta w działaniu. Przywracamy pamięć migracyjną. Realizujemy badania w działaniu i projekty edukacyjne. Kręcimy filmy etnograficzne.

Co, gdzie i jak badamy

Prowadzimy badania terenowe od Mongolii po Peru; od Norwegii po Kenię; od Indii po Meksyk; od Kazachstanu po Jamajkę. Ale też u siebie w domu: w Poznaniu, na Żuławach, w Starej Krobi. W Berlinie, Dublinie i rumuńskim Maramureszu. W metropoliach i w małych wioskach. Wśród elit i w społecznościach wykluczonych. W krajach postsocjalistycznych i postkolonialnych. Pracujemy z ludźmi (ale nie tylko; też z osobami nieludzkimi, krajobrazami, technologiami). Badamy wyobrażenia, narracje, praktyki i współzależności. Rozmawiamy, ale przede wszystkim współuczestniczymy i współodczuwamy.

W naszym Instytucie realizowane są badania z zakresu:

  • antropologii mobilności (wśród kierowców TIR-ów, wzdłuż autostrady A2, wśród mobilnych pielęgniarek, buriackich migrantów w Moskwie, pracowników nieformalnego sektora turystycznego, uchodźców na granicy serbskiej, uchodźców tybetańskich w Indiach i w ośrodkach recepcyjnych w Polsce)
  • antropologii politycznej (kulturowe wymiary władzy, post-polityka)
  • antropologii tożsamości (etniczność, nowe ruchy tubylcze w Ameryce Południowej, społeczności post-plemienne w Afryce, nacjonalizmy, wielokulturowość, rasizm, islamofobia, tolerancja, klasy społeczne, wykluczenia)
  • antropologii ekonomicznej (historia kapitalizmu, alternatywne ekonomie)
  • antropologii post/rozwoju (wspólnoty nowowiejskie, krytyczne podejście do projektów rozwojowych)
  • antropologii miasta (miejskie ruchy społeczne, „złe miasta”, slumsy w Nairobi i jurtowe przedmieścia w Ułan Bator)
  • antropologii pamięci (polsko-niemiecko-żydowskiej, migracyjnej, o komunizmie)
  • STS, czyli badań nad nauką, techniką i społeczeństwem (gaz łupkowy, zmiany klimatyczne)
  • antropologii religii (konwersje na judaizm we współczesnej Polsce, neopoganie słowiańscy, Licheń, e-religijność)
  • antropologii pokrewieństwa (projekt „Rodzina made in Poland”)
  • antropologii medycznej (biomedycyna i bioetyka, szamani w Kazachstanie, zdrowie reprodukcyjnie polskich migrantek)
  • antropologii jedzenia (otyłość dzieci, czyli projekt „Jedzenie drożdżówki jako problem społeczny”)
  • antropologii sportu (futbol w Unii Europejskiej i Euro 2012 w Polsce)
  • kultury materialnej i dziedzictwa niematerialnego (antropologia rzeczy, etnodizajn, edukacja regionalna i aktywizacja lokalnych społeczności)
  • kultury popularnej (festiwale muzyczne, analiza strukturalna westernu)
  • antropologii miłości
  • antropologii aktywistycznej
  • antropologii wizualnej
  • antropologii dźwięku

Wiele uwagi poświęcamy temu, jak badamy (czyli metodyce) i nam samym jako narzędziom poznania (czyli autorefleksji badawczej) oraz temu, w jaki sposób tworzona jest wiedza oraz czemu i komu ona służy (podejście krytyczne).

Od blisko dekady w ramach Centrum Badań Migracyjnych UAM specjalizujemy się w projektach badawczych i praktycznych z zakresu migracji, uchodźstwa, integracji i wielokulturowości.

Kampus Morasko

Collegium Historicum znajduje się najbliżej pętli tramwajowej ze wszystkich budynków na kampusie. Dzięki odpowiedniej infrastrukturze, kampus jest świetnie skomunikowany z pozostałymi częściami miasta, a dojazd tramwajem z centrum zajmuje około 10 minut. Jedną z największych zalet jest obecność licznych terenów zielonych, które umożliwiły nam założenie instytutowego ogródka, w którym uprawiane są warzywa i zioła. W semestrze letnim część zajęć prowadzonych jest na wydziałowym patio lub na terenie Moraska. Na Wydziale znajduje się bistro, ale równie chętnie udajemy się na obiad do pobliskiego Wydziału Chemii i Wydziału Biologii. Dla tych, którzy samodzielnie przygotowują posiłki, w Instytucie funkcjonuje kuchnia socjalna, gdzie znajduje się między innymi lodówka i kuchenka mikrofalowa.

Życie studenckie

W Instytucie funkcjonuje Studenckie Koło Naukowe Etnologów im. Bronisława Piłsudzkiego, które poza prowadzeniem działalności naukowej, skupia się na integracji studentów. Od 2016 roku dzięki działaniom SKNE mamy do dyspozycji pokój socjalny, w którym znajduje się kanapa (ci którzy spędzają na wydziale dużo czasu wiedzą, że to błogosławieństwo!), biurko, drukarka i materiały biurowe, tablice informacyjne oraz półka z książkami. Tuż obok znajduje się wyposażona w niezbędny do przygotowywania posiłków kuchnia. Do typowego należy widok studentów pędzących na zajęcia z własnymi kubkami ze świeżo zaparzoną kawą czy herbatą.

Rokrocznie etnolodzy biorą udział w Festiwalu Ethno Port skutecznie łącząc obowiązki wolontariuszy, studentów i słuchaczy. To tam wielu z nas po raz pierwszy zetknęło się z etnologią. Wielu studnetów jest zaangażowanych w działalność organizacji takich jak Amnesty International (klik) czy MamyGłos (klik), a także instytucji takich jak Centrum Kultury Zamek (klik), księgarnia Zemsta (klik) czy Dom Tamwajarza (klik). Jedną z największych zalet studiowania etnologii jest niezwykła integracja między poszczególnymi rocznikami i absolwentami, która przekłada się na uczestnictwo w ciekawych, ważnych społecznie i inspirujących wydarzeniach.