Tradycyjne rękodzieło wobec wyzwań współczesności/Anna W. Brzezińska, Aleksandra Paprot i Mariola Tymochowicz
W latach 2013-2014 przeprowadzono etnograficzne badania terenowe w trzech, tradycyjnych ośrodkach wytwórczości rękodzielniczej. Wywiady przeprowadzono z rękodzielnikami oraz tzw. otoczeniem społecznym (pracownicy instytucji kultury, samorządu, organizacji pozarządowych):
1. Holeszów Nowy pow. włodawski i Hrud pow. bialski, woj. lubelskie (ośrodek wytwarzania perebor, czyli haftu tkanego na płótnie barwnymi nićmi o złożonych motywach geometrycznych w układzie pasowym), współpraca z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Białej Podlaskiej, blog terenowy: http://perebory2013.blogspot.com/
2. Jarocin i Golina woj. wielkopolskie (ośrodek wytwórczości snutki golińskiej, charakterystycznej koronki wykonywanej metodą hafciarską tzw. snuciem nitek), współpraca z Muzeum Regionalnym w Jarocinie, blog terenowy: http://snutki2013.blogspot.com/
3. Bobowa pow. gorlicki, woj. małopolskie (jedyny w Polsce ośrodek słynący z wyrobu koronki klockowej), blog terenowy: http://klocki2014.blogspot.com/
W sumie przeprowadzono 151 wywiadów, w tym 70 z twórczyniami rękodzieła.
Integralną częścią każdego wyjazdu było uczestnictwo badaczy w warsztatach prowadzonych przez uznane twórczynie ludowe (Stanisławę Kowalewską z Nowego Holeszowa, Barbarę Michalak z Jarocina i Ewę Szpilę z Bobowej). Dzięki temu badaczki i badacze mieli możliwość zapoznania się z techniką wykonywania wyrobów tkackich, koronczarskich i hafciarskich.
W badaniach brały udział pracowniczki, doktorantki oraz studentki naszego Instytutu oraz Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Współpracę podjęto także z bydgoską fotografką z Fundacji Artystyczno-Badawczej „om” – Violką Kuś, której zadaniem było bieżące dokumentowanie prowadzonych badań.
Efektem badań jest książka A. W. Brzezińska, A. Paprot, M. Tymochowicz, Klocki, snutki, perebory. Tradycyjne rękodzieło wobec wyzwań współczesności, seria: „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, t. 44, zeszyt specjalny, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 2015.
Przeprowadzone badania były częścią projektu realizowanego w latach 2013-2016 przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ATLAS POLSKICH STROJÓW LUDOWYCH: kontynuacja prac wydawniczych, przeprowadzenie badań terenowych i kwerend źródłowych oraz cyfryzacja materiałów źródłowych i udostępnienie ich w Internecie, Narodowy Program Rozwoju Humanistyki, nr projektu 11H 12 0261 81
